Sea the Truth: verzuring van de oceanen

Een teveel aan koolstofdioxide (CO) in de lucht leidt tot verzuring van de oceanen. Aangezien de concentratie COeen historisch hoogtepunt heeft bereikt, neemt de verzuring ook steeds ernstiger vormen aan. Een hoge zuurgraad van de zeeën heeft een nadelig effect op vissen en ook op organismen die kalkskeletten maken, zoals bijvoorbeeld koralen en schaaldieren.

Het oceaanoppervlak absorbeert ongeveer eenderde van de COdie ontstaat door verbranding van fossiele brandstoffen en ontbossing. Dit leidt tot een verandering in het COevenwicht in de oceanen met als gevolg dat de pH waarde afneemt en de oceaan dus zuurder wordt.  Er wordt verwacht dat de concentratie COmet 0.5% per jaar zal blijven toenemen als er niets verandert in de huidige uitstoot.

Het verzuren van de oceaan heeft vooral effect op organismen die kalkskeletten maken. Koralen (zowel tropische- als diepzeekoralen), plankton, schaaldieren en algen vallen hieronder. De verlaging van de pH heeft effect op de kalkvorming. Hoe lager de pH, hoe meer kalk opgelost wordt. De kalkskeletten en –schalen van deze dieren worden dus aangetast doordat ze (gedeeltelijk) oplossen. Verzuring heeft niet alleen een negatieve invloed op organismen die kalkvorming hebben. Ook vissen ondervinden nadelige invloed van verzuring. Korte termijn effecten van verzuring van de oceanen op vissen  bestaan uit verandering van de zuur-base verhouding, bloedcirculatie, zenuwstelsel functies. Lange termijn effecten zullen bestaan uit afname van groei en reproductie. Jonge vissen zijn hiervoor kwetsbaarder dan volwassen vissen.

Verzuring van de oceanen gaat samen met de opwarming hiervan. Opwarming van de oceanen zorgt voor verhoogde stratificatie, wat betekent dat de laagvorming die in de oceaan bestaat sterker wordt. Hierdoor mengen de lagen minder makkelijk. Voedingsstoffen uit de diepzee komen zo minder makkelijk in de oppervlaktelagen terecht. Dit betekent minder voedsel voor het plankton en hierdoor dus ook minder voedsel voor vissen.

Er zijn ook organismen die profiteren van de verzuring. Dit zijn zeegrassen en sommige soorten fytoplankton. Doordat het CO2-gehalte in de zee toeneemt hebben zij meer ‘voedsel’ en neemt hun productiviteit toe. Het blijkt dat het aantal kwallen wel toeneemt met de mate van verzuring. De reden hiervoor is nog niet helemaal bekend. Wel wordt voorspeld dat het aantal kwallen nog meer toe zal nemen

Onderzoek heeft aangetoond dat vissen de verzuring van de oceanen tegengaan. Dit werkt als volgt:  vissen krijgen zout water binnen en daarmee calcium (zeezout bestaat onder andere uit calciumchloride). Aangezien een teveel aan zout niet goed is voor het lichaam, wordt deze calcium weer uitgescheiden in de vorm kalkbrokjes, die bestaan uit CaCO3 (calciumcarbonaat). Dit calciumcarbonaat is basisch en heeft een bufferend effect op verzuring, wat betekent dat het de verzuring verlangzaamd. De huidige overbevissing leidt er dus toe dat de verzuring van de oceanen zich alleen maar sneller zal voortzetten.

Verzuring kan de totale structuur en functie van de oceanen zodanig aantasten, dat het verreikende consequenties kan hebben voor de oceanen en de miljoenen mensen die van de oceanen afhankelijk zijn. Er is nog maar weinig lange termijn onderzoek gedaan en bovendien heeft de verzuring op zoveel organismen en systemen effect dat dit bijna niet te voorspellen is.  In combinatie met andere processen kunnen weer andere veranderingen optreden. Wel is het een feit dat veel organismen niet aangepast zijn aan een toenemende zuurgraad en dit dus een negatief effect op hun voortbestaan zal hebben. Deze verzuring zal toenemen tenzij er een dramatische afname plaatsvindt van CO2 uitstoot.